Home / Bouw & Techniek / Archeologie
Opgravingen bij Buitengoed Geul & Maas © Paul Rutten

Archeologie

Voor het project A2 Maastricht vond archeologisch onderzoek plaats in Buitengoed Geul & Maas (voorheen Landgoederzone) ten noorden van Maastricht en op de Cannerberg. Het onderzoek leverde een schat aan informatie op en nieuwe, boeiende inzichten in 10.000 jaar bewoning en menselijke activiteit in en om Maastricht.

Waarom archeologisch onderzoek?

In Nederland zorgt de Wet op de Archeologische Monumentenzorg ervoor dat archeologisch erfgoed beschermd wordt. Dat erfgoed omvat alle grondsporen, structuren en vondsten die ons iets kunnen leren over de menselijke samenlevingen uit het verleden. Omdat Maastricht een stad is die zowel boven- en ondergronds doordrenkt is van een rijke geschiedenis, was archeologisch onderzoek een belangrijk onderdeel van de voorbereidende werkzaamheden.

_MG_9609.JPG
Alle vondsten werden zorgvuldig gedocumenteerd. © Paul Rutten

Van vooronderzoek naar uitvoering

Voor de start van de werkzaamheden vond eerst uitgebreid bureauonderzoek plaats en werden archieven doorgespit. Aan de hand van de onderzoeksresultaten ging het archeologisch vooronderzoek verder met grondboringen en het graven van proefsleuven. In het gebied tussen kruispunt Geusselt en knooppunt Europaplein bleek al snel dat de kans dat hier waardevolle archeologie zou worden aangetroffen klein was. Daarom zijn hier geen opgravingen gedaan. Dat gold niet voor Buitengoed Geul & Maas: daar toonde onderzoek aan dat opgravingen wel nodig waren.

Bijzondere vondsten in Buitengoed Geul & Maas

Bij de opgravingen in Buitengoed Geul & Maas werden bijzondere vondsten gedaan die getuigen van een lange bewoningsgeschiedenis in het gebied. De oudste voorwerpen komen van een klein kampementje van jager-verzamelaars uit de Midden-Steentijd, zo’n 9000 jaar geleden (7100-6450 voor Chr.). De meest bijzondere vondst was een bronzen hielbijl uit de Midden-Bronstijd (800-500 voor Chr.). Nabij de Ambyerweg werd nog een verrassende vondst gedaan: een erf, bestaande uit huisplattegrond met een aantal kuilen en spiekers (een voorraadschuur op palen) uit de Vroege Ijzertijd (800-500 voor Chr.). Ook vondsten uit de Romeinse tijd en de Middeleeuwen vertellen ons mooie verhalen uit lang vervlogen tijden.

Een boerendorpje op de Cannerberg

Voor A2 Maastricht is zo’n 16 hectare natuur op de schop gegaan. Daar is maar liefst 26 hectare voor teruggekomen. Een groot deel van die natuurcompensatie vond plaats bij het Milleniumbos op de Cannerberg net buiten Maastricht. Vóórdat hier nieuwe bomen en hagen en bomen werden aangeplant, vond er eerst archeologisch onderzoek plaats. Tijdens een grote opgraving in 2013 werd een gebied zo groot als 7 voetbalvelden blootgelegd. Hier bleek een 7000 jaar oud dorp van de zogenaamde Bandkeramiekers te liggen, de eerste landbouwers in Nederland. Vermoedelijk is het dorp ongeveer 100 jaar bewoond geweest. In de vele eeuwen na deze bewoning is er met regelmaat op de Cannerberg gewoond. Er zijn bijvoorbeeld ook sporen en vondsten gedaan uit de IJzertijd en Romeinse tijd. De belangrijkste vondst op de Cannerberg zijn 15 gewichtjes van een weefgetouw van mensen uit de Bandkeramische cultuur.

In 2013 werden de Cannerbergvondsten tentoongesteld in Centre Céramique. De tentoonstelling ‘De eerste Maastrichtenaren waren toch boeren!’ ging over oude en nieuwe ontdekkingen van de eerste boerennederzettingen rondom Maastricht. Speciaal voor deze expo is onderstaande reconstructietekening gemaakt van de bandkeramische nederzetting op de Cannerberg.

Cannerberg 300dpi verkleind.jpg
Artist impression van de nederzetting op de Cannerberg.

Archeologie voor A2 Maastricht gebundeld

Het archeologisch onderzoek voor A2 Maastricht in Buitengoed Geul & Maas (tussen 2009 en 2013) en op de Cannerberg (2013) heeft vele fraaie voorwerpen opgeleverd. Naast het officiële onderzoek zijn er bij de A2-werkzaamheden ook toevalstreffers gevonden, zoals mortierkogels en een stuk parachute uit de Tweede Wereldoorlog. Een overzicht van alle vondsten is terug te vinden in de folder archeologie. Tijdens de uitvoeringsperiode waren de archeologische vondsten te bekijken via een tentoonstelling in het Informatiecentrum A2 Maastricht en Centre Céramique.

Twee opgravingsrapporten

Op 27 mei 2016 werd in het Regionaal Historisch Centrum Limburg het archeologisch onderzoek van A2 Maastricht feestelijk afgesloten. Tijdens een mini-symposium werd samen met vakgenoten, geïnteresseerden en vrijwilligers bij de opgravingen nog een keer teruggekeken naar de vondsten en hun betekenis via diverse lezingen. Twee onderzoeksrapporten werden aan toenmalige wethouder Gerdo Van Grootheest aangeboden. Het eerste rapport is geschreven door archeologen van ADC ArcheoProjecten uit Amersfoort en gaat over de opgravingen in de Landgoederenzone, aangevuld met onderzoek in het gebied tussen Geusselt en Europaplein. Het tweede rapport is van ARCHOL uit Leiden en beschrijft de resultaten van de archeologische opgravingen op de Cannerberg. Beide rapporten kunt u inzien in het Centre Céramique.

 

De digitale versies kunt u hieronder downloaden:

Top