Inzet wetenschap

Bij een innovatieve aanpak hoort ook het gebruik maken van nieuwe inzichten. De wetenschap biedt kansen voor gebiedsontwikkeling, dus ook voor de Groene Loper en haar omgeving. Met de Universiteit Maastricht ‘om de hoek’ van de Groene Loper is de afgelopen jaren daarom op verschillende manieren gebruik gemaakt van lopend en nieuw onderzoek. 

INDIGO-onderzoek

Wat is het effect van de komst van de Groene Loper op de gezondheid van mensen? Wat betekent het bijvoorbeeld voor hun beweeggedrag nu de autoweg onder de grond is verdwenen en bovenop de tunnel een nieuw stuk stad is ontstaan? Hierop richt het INDIGO-onderzoek zich. INDIGO staat voor Integrale, Duurzame Interacties ter bevordering van positieve Gezondheid in Maastricht Oost. Het is een samenwerking van de Universiteit Maastricht, GGD Zuid Limburg en Projectbureau A2 Maastricht waarbij positieve gezondheid het uitgangspunt is. Het onderzoek, gesubsidieerd door ZonMw, is in april 2018 van start gegaan. Het onderzoek is in 2022 afgerond. De publicatie is hier te vinden. 

A2health‐studie 

Een onderdeel van het INDIGO-onderzoek is de A2health‐studie van de Universiteit Maastricht (vakgroep Gezondheidsbevordering). Deze studie is al in 2016 van start gegaan. In dit project staan zowel de bebouwde omgeving als het beweeggedrag en de ervaren gezondheid van de bewoners centraal. Het projectbureau ondersteunde de studie in de werving en communicatie. Inwoners uit Maastricht Oost en Maastricht West konden eraan deelnemen. Zij kregen een stappenteller en gps-logger om. Zo werd duidelijk hoeveel en waar ze bewegen. Dit werd tijdens drie verschillende meetrondes gemeten. In 2016-2017, 2018-2019 en in 2020-2021. Op die manier werd gekeken of er veranderingen in beweeggedrag en ervaren gezondheid te zien zijn.

Aanvullingen

Aanvullend op de metingen is in oktober 2021 een Wijksafari en Buurtcafé voor Wyckerpoort-Noord georganiseerd. Bewoners werden uitgenodigd om betekenis te geven aan de bevindingen van het onderzoek. De resultaten van de wijksafari & buurtcafé zijn gebruikt om de kwantitatieve data beter te kunnen begrijpen. De belangrijkste inzichten waren voornamelijk dat bij het onderzoeken van de relatie tussen gebouwde omgeving en gezondheid(sgedrag), de sociale omgeving en inwonersparticipatie vaak niet of nauwelijks worden meegenomen, terwijl die van even grote waarde kunnen zijn. De aanbeveling voor toekomstig onderzoek is dan ook om meer op de interactie tussen fysieke en sociale omgeving in te zetten. Op de website van ZonMw is meer informatie te vinden over het onderzoek.

RuimteGIDS

Een andere samenwerkingspartner bij het INDIGO-onderzoek is de Academische Werkplaats van GGD Zuid Limburg. Binnen hun project RuimteGIDS, waarbij GIDS staat voor Gezondheid In De Stad, staat de vraag centraal: hoe richten we onze omgeving in zodat lichaamsbeweging wordt bevorderd, ontmoetingen ontstaan en verschillende groepen met elkaar in contact komen? Het antwoord wordt gezocht in gesprek met inwoners, professionals en beleidsmakers. De Groene Loper is een van de locaties van het project. Waar zijn hier de gezonde en ongezonde plekken te vinden? Wat kunnen beleidsmakers, professionals en omwonenden van elkaar leren? En hoe zorgen zij er samen voor dat gezondheid een vanzelfsprekendheid wordt in de openbare ruimte? Middels buurtsafari’s en de urban hotspotter, oftewel een meetfiets, halen zij op verschillende manieren gegevens op.

De leefomgeving geniet toenemende aandacht als het gaat om onze gezondheid. Er is daarom dringend behoefte aan kennis en instrumenten die gemeenten ondersteunen om een gezonde leefomgeving te realiseren.

Binnen ‘Ruimte maken voor Gezondheid in de Stad’ (RuimteGIDS), is op basis van de Zuid-Limburgse kennisagenda de afgelopen drie jaar geëxperimenteerd met instrumenten en maatregelen die kunnen helpen bij het meenemen van gezondheid in inrichtingsvraagstukken.

De Groene Loper is een van de locaties van het project waarin onderzoekers samen met beleidsmakers, professionals en omwonenden door middel van bijvoorbeeld buurtwandelingen en workshops hebben uitgezocht hoe er samen voor gezorgd kan worden dat gezondheid een vanzelfsprekendheid wordt in de openbare ruimte. 

De lessen die dat heeft opgeleverd, bijvoorbeeld over bewegen, ontmoeten en samenwerken voor een gezonde stad, zijn terug te lezen in de ruimtegids. De ruimtegids is beschikbaar op www.ruimtegids.eu/webtool.

Dear Hunter

Dear Hunter bestaat uit Marlies Vermeulen en Remy Kroese. Zij noemen zichzelf cartopologen en doen onderzoek naar een omgeving door er zelf tijdelijk te leven. Als onderzoeksresultaat maken zij kaarten waarop hun bevindingen zijn terug te zien. 

Dear Euregio

Binnen hun project Dear Euregio wilde Dear Hunter ervaren hoe mensen in de Euregio leven en hun culturen beschrijven. Na Aken en Hasselt was in oktober 2015 Maastricht aan de beurt. Drie maanden lang woonden de twee onderzoekers in twee containers op de kop van de Frankenstraat aan de - toen nog toekomstige - Groene Loper. Hun bevindingen zijn terug te vinden op hun website.

Terugkeer

In 2020 keerden ze terug om kleur te geven aan het gezondheidsonderzoek naar de Groene Loper. De Universiteit Maastricht voerde metingen uit om te kijken of omwonenden daadwerkelijk meer bewegen sinds de ondertunneling. Om betekenis te geven aan het cijfermateriaal, verbleven Remy en Marlies nogmaals in het gebied. Zo ontdekten ze kansrijke plekjes in de zijstraten van de Groene Loper.

Laatste jacht

In november 2022 stonden ze voor de laatste keer aan de Groene Loper met hun container. Deze keer in de voortuin van de Onze Lieve Vrouw van Lourdeskerk. Twee maanden onderzochten ze of de beloftes van project A2 Maastricht zijn nagekomen. De resultaten van dit onderzoek zijn hier terug te lezen.

Gezonde Basisschool van de Toekomst

In 2015 startte op vier basisscholen in Parkstad het project Gezonde Basisschool van de Toekomst. Maria Jansen, hoogleraar Populatiegericht Gezondheidsbeleid aan de Universiteit Maastricht, begeleidde dit project. Op de vier basisscholen werd tussen de middag anderhalf uur ingeruimd voor een gezonde gezamenlijke maaltijd. Daarna gingen de leerlingen samen spelen of iets creatiefs doen. De resultaten: minder pesten, een vitalere conditie en minder overgewicht. De resultaten zijn van groot belang voor de hele samenleving en het bespaart op lange termijn veel kosten. 

De Gezonde Basisschool en de Groene Loper

Jansen stelt dat de omgeving van de Groene Loper, door de ruimte om buiten te spelen en bewegen, goede kansen biedt voor de vestiging van een Gezonde Basisschool. Reden waarom het projectbureau een onderzoek heeft gefaciliteerd naar de mogelijkheden ervan. Volgens manager gebiedsontwikkeling Jos Geurts biedt de Gezonde Basisschool een grote meerwaarde voor de woonmilieus die langs de Groene Loper ontstaan.