Ready to Operate

Bij A2 Maastricht waren en zijn heel wat partijen betrokken. Samen werkten zij al vroegtijdig – vanaf eind 2013 – aan de coördinatie en voorbereiding van de openstelling van de Koning Willem-Alexandertunnel. Iedereen moest ‘Ready to Operate’ zijn, om de tunnel vanaf eind 2016 in gebruik te nemen. Daarom werd niets aan het toeval overgelaten.  

Een team, één taak

Bij het veilig gebruik van een tunnel zijn veel mensen uit veel organisaties betrokken. Van wegverkeersleiders in de verkeerscentrale tot mensen in de meldkamer, van de aannemer die het onderhoud doet tot de hulpdiensten en gemeentelijke verkeersambtenaren. Al die mensen moeten weten wat te doen bij incidenten, storingen, calamiteiten of andere afwijkingen van de normale situatie. Bij A2 Maastricht werd dit voorbereid door het team Ready to Operate (RTO). Hierin waren Projectbureau A2 Maastricht (opdrachtgever), Avenue2 (bouwer van de tunnel en in eerste zeven jaar na openstelling verantwoordelijk voor het onderhoud), Rijkswaterstaat (beheerder van de tunnel en rijkswegen) gemeente Maastricht (bevoegd gezag voor het verlenen van de openstellingvergunning) én de hulpdiensten vertegenwoordigd. Het doel was om alles en iedereen klaar te stomen voor de ingebruikname van de dubbellaagse tunnel. Pas toen dat aantoonbaar werd gemaakt, verleende de gemeente Maastricht de openstellingsvergunning.

Veiligheidsbeheerplan

Een belangrijke taak van team RTO was het opstellen van een veiligheidsbeheerplan. De veiligheid van een tunnel hangt niet enkel samen met (de werking van) alle technische voorzieningen, maar wordt ook bepaald door de manier waarop betrokken organisaties met de tunnel omgaan. Daarom werden allerlei procedures en werkprocessen – bijvoorbeeld voor verkeers- en incidentmanagement, beheer, onderhoud en oefening – nauwkeurig beschreven en vastgelegd in het veiligheidsbeheersplan. Rijkswaterstaat diende het plan in bij de onafhankelijke veiligheidsbeambte wegtunnels Rijkswaterstaat.

Opleiden, trainen en oefenen

Onderdeel van RTO was ook dat medewerkers van Rijkswaterstaat, gemeente Maastricht en de hulpdiensten werden voorbereid op de ingebruikname van de Koning Willem-Alexandertunnel. Zij volgden elk een eigen opleidingstraject. Daarnaast vonden verschillende multidisciplinaire oefeningen met alle partijen samen plaats in de tunnel. Tijdens een grote, gezamenlijke eindoefening werd een calamiteit in de tunnel nagespeeld. Ook nu de tunnel open is, blijft opleiden, trainen en oefenen belangrijk. Rijkswaterstaat en de hulpdiensten blijven vakbekwaam dankzij een opleidingsprogramma en simulatie-oefeningen. Aanvullend vindt elke vier jaar een gezamenlijke, realistische oefening in de dubbellaagse tunnel plaats. Zo zijn de betrokken medewerkers altijd voorbereid om adequaat te handelen bij mogelijke incidenten.

Brandweer

Ongeveer 200 brandweermensen van acht kazernes in Zuid-Limburg volgden vanaf 2014 een speciaal opleidings- en trainingsprogramma met negen onderdelen. Denk aan een algemene introductie over tunnelveiligheid met een module e-learning, een serie virtuele trainingen, voorbereidende trainingen voor 44 bevelvoerders in het Regionaal Brandweeropleidings- en Oefencentrum in Margraten (om onder andere rijroutes te oefenen), lokale trainingen en multidisciplinaire traininen in de dubbellaagse tunnel. Een ander belangrijk onderdeel was de praktijktraining voor zo’n 50 brandweerlieden in een oefentunnel bij de International Fire Academy (IFA) in Zwitserland. En natuurlijk de grote, gezamenlijke eindoefening in de Koning Willem-Alexandertunnel zelf.  

Ambulance

Van maart 2016 tot juli 2016 volgden zo’n 180 ambulancehulpverleners uit de regio Zuid-Limburg een opleidingsprogramma bestaande uit vier modules: een introductie via e-learning, een virtuele training, een rondleiding door de dubbellaagse tunnel en multidisciplinaire oefeningen in de tunnel zelf. Tijdens de virtuele training was er in het bijzonder aandacht voor de routes die de ambulance moet volgen om de juiste plek in de tunnel te bereiken. Daarnaast werd het protocol ‘Grootschalige Geneeskundige Bijstand’ geoefend, dit is een landelijk opschalingssysteem bij grote incidenten.

Rijkswaterstaat

Begin november 2015 startte een opleidingstraject voor de medewerkers van Rijkswaterstaat. Denk hierbij aan wegverkeersleiders, weginspecteurs, Officieren van Dienst en een instandhoudingsteam (oftewel: een onderhoudsteam). Zij leerden in vijf modules – onder andere via een simulator, op een maquette en via oefeningen in de dubbellaagse tunnel zelf - hoe ze de tunnel moeten bedienen, bewaken en beheren. Zo kunnen zij adequaat handelen bij mogelijke incidenten, calamiteiten en storingen.

Grote, gezamenlijke eindoefening

De laatste test was de zogheten SIT: Site Integretation Test. Een grote, gezamenlijk veiligheidsoefening in de tunnel en een essentiële stap op weg naar de openstellingsvergunning en ingebruikname. Deze integrale acceptatietest deed Avenue2 samen met de operators van Rijkswaterstaat (die de tunnels 24/7 monitoren vanuit de verkeerscentrale) en de samenwerkende hulpdiensten. Na afloop van de test concludeerden alle partijen samen dat de tunnel klaar was voor een veilig dagelijks gebruik. De onafhankelijke veiligheidsbeambte bracht positief advies uit, waarop de gemeente Maastricht de openstellingsvergunning verleende.