Voorjaar aan de Groene Loper (2022). © Aron Nijs

Van duurzaam ontwerp tot duurzame leefomgeving

Hoe realiseer je een nieuw verkeerssysteem dat ook een positieve uitwerking heeft op milieu, mens en ruimte? Aan die vraag werd door opdrachtgever Projectbureau A2 Maastricht en bouwer Avenue2 al vroegtijdig veel aandacht besteed. Want duurzaam bouwen begint bij een duurzaam ontwerp.

 

Cover ZW groter.jpg

Een dubbellaagse tunnel

De Koning Willem-Alexandertunnel bestaat uit 2 x 2 tunnelbuizen, zoals in het programma van eisen staat dat is opgenomen in de Samenwerkingsovereenkomst van Rijk en regio in 2006. Elke tunnelbuis heeft 2 rijstroken. Dat zijn dus 2 x 4 rijstroken boven elkaar. Twee meer dan de oorspronkelijke gedachte (in 2003) van 2 x 3 rijstroken naast elkaar. Hierdoor heeft de dubbellaagse tunnel een grotere verkeerscapaciteit. Bovendien is de dubbellaagse tunnel smaller dan 2 x 3 rijstroken op één niveau (destijds het referentieontwerp voor de tunnel die er moest komen). Een ‘smallere’ dubbellaagse tunnel in de stad betekende dat er bovengronds minder oude bebouwing gesloopt hoefde te worden, dat de naoorlogse monumentale Gemeenteflat behouden kon worden en er meer bouwgrond is vrijgekomen.

gestapelde tunnel - Peter Wijnands.jpg
Betonnen ruwbouw van tunnelmonden bij Europaplein. © Peter Wijnands

Waardevol gebied behouden

Door te kiezen voor een dubbellaagse tunnel dwars door de stad, in plaats van een omleidingsweg om de stad heen, is 36 hectare heuvellandschap (gelijk aan zo'n 50 voetbalvelden) gespaard gebleven. Net als drie waterwingebieden. Daarmee is 12 miljoen m3 drinkwater per jaar behouden, wat overeenkomt met het jaarverbruik van zo’n 273.744 mensen of 2,3 keer de bevolking van Maastricht.

Edzo Bindels en Bas van Aart.jpg

"Vanaf het begin hebben Avenue2 en West 8, onderling en met het projectbureau, samengewerkt om te ontdekken hoe de inpassing van de tunnel het meest kon opleveren voor de stad en de omgeving."

Lees het interview met Edzo Bindels en Bas van Aart over het ontwerp van de dubbellaagse tunnel en de Groene Loper.

Compacte verknoping A2-A79 - Aron Nijs.jpg
Knooppunt Kruisdonk vanuit de lucht gezien. © Aron Nijs

Compacte verknoping A2 en A79 spaart natuur

Voor de verknoping van de A2 en de A79 bij knooppunt Kruisdonk is door Avenue2 een compact ontwerp bedacht. Niet alleen vanwege ruimtegebrek, maar ook om de natuur in het Buitengoed Geul & Maas (voorheen Landgoederenzone) te sparen. De oplossing bleek een primeur voor Nederland: geen verknoping van twee snelwegen via het gebruikelijke klaverblad, maar een slimme vervlechting van afslagen en opritten op een beperkt oppervlak. Met onverwachte rijrichtingen en zwenkingen die soms onwennig overkomen, maar elke automobilist toch brengen waar hij of zij moet zijn. 

Hoe duurzaam is A2 Maastricht tot nu toe?

Enkele voorbeelden:

  • 80% van de auto’s onder de grond
  • 70-80% daling van fijnstof en stikstofdioxide
  • 60% minder geluidshinder
  • 160.000 ton (gezuiverd) materiaal uit plangebied hergebruikt voor landscaping tunnelmonden
  • 70.000 ton (gezuiverd) materiaal hergebruikt voor fundering wegverharding.
GL vanuit GeusAronnijsFotogr 1mei21.jpg
Groene Loper vanuit kruispunt Geusselt (mei 2021). © Aron Nijs

Ruimte voor een nieuw stuk stad bovenop de tunnel

Door de aanleg van de Koning Willem-Alexandertunnel is bovengronds 6 hectare (8 voetbalvelden) nieuwe ruimte ontstaan. Met veel groen, een nieuwe verbinding voor fietsers en voetgangers en plek voor ruim 1.000 woningen en 30.000 m2 commercieel vastgoed. De 2,3 kilometer lange ‘muur’ van de voormalige autoweg dwars door de stad is weg. Maastricht-Oost en -West zijn opnieuw met elkaar verbonden en dat geeft volop mogelijkheden voor de verdere duurzame ontwikkeling van beide gebieden. De ambitie is hoog.

Olav Padberg en Onno Dwars.jpg

"Het gaat er om dat we het vastgoedprogramma niet benaderen als een huisvestingsopgave, maar als een bredere opgave om vastgoed te realiseren dat past in een duurzaam systeem."

Lees het interview met Onno Dwars van Olav Padberg van Ballast Nedam over de vooruitzichten van de vastgoedontwikkeling.

Duurzame aanpak krijgt vervolg met Mijn (Gezonde) Groene Loper

Het Projectbureau A2 Maastricht en haar partners zijn sinds ongeveer 2016 bezig met een nieuw type gebiedsontwikkeling. Daarin staan niet de grondposities en bouwvolumes voorop, maar de beste keuzes die voortvloeien uit de betrokkenheid en afwegingen van alle belanghebbenden voor gezond wonen, werken en recreëren, óók van de toekomstige generaties. Daarom is het actieprogramma 'Mijn Gezonde Groene Loper' ontwikkeld om in brede zin, commercieel en maatschappelijk, tot de beste keuzes te kunnen komen. 

 

Duurzaamheid begint niet alleen met de techniek van warmtepompen en zonnepanelen, maar het gaat vooral ook over de toekomst van mensen en partijen die samen werken aan een gezonde, actieve en groene leefomgeving. De vele wandelaars, fietsers en hardlopers verraden het al een beetje: het barst inmiddels van de gezonde initiatieven.

Header optie2 AronNijsFotogrFeb22LR.jpg
Een gezonde, actieve, groene leefomgeving © Aron Nijs

Over het actieprogramma

Doordat de auto’s de Koning Willem-Alexandertunnel in verdwenen, verbeterde het verblijfsklimaat bovengronds enorm. Bij de bouw van de tunnel werd al gelet op bepaalde gezondheidsaspecten: luchtkwaliteit, geluidshinder en verkeersveiligheid. Maar gezondheid is meer. En dus werd er - samen met omwonenden, buurtnetwerken, woningcorporaties en de gemeente - gezocht naar de ideeën en initiatieven die er op en rondom de Groene Loper waren. Hoe kunnen we het hier nóg aangenamer maken? Zo werden er inmiddels honderden bomen aangeplant, watertappunten geplaatst en bloeide het Vrijheidspark op. 

Schreudersprijs 2017

In 2017 won het project A2 Maastricht de Schreudersprijs: de vakprijs voor vernieuwende ondergrondse bouwprojecten. De jury loofde de innovatieve ondergrondse dubbellaagse oplossing en de bovengrondse mogelijkheden die dit biedt voor het helen van Maastricht-Oost.

A2 Maastricht wint Schreudersprijs 2017.jpg
A2 Maastricht wint Schreudersprijs 2017. © Vincent Basler

Duurzaam vastgoed 

Niet alleen bij de aanleg van de Koning Willem-Alexandertunnel is rekening gehouden met duurzaamheid. Aan de Groene Loper realiseert Ballast Nedam Development duurzame woningen. Energieneutraal zijn is hierbij een belangrijk doel.

 

De volgende gezonde en duurzame maatregelen worden genomen:

  • gasloze, (bijna) energieneutrale woningen
  • zonnepanelen op de daken
  • daken met sedum bedekken
  • gebruik lucht-water-warmtepomp
  • waterbesparende kranen
  • warmteafgifte via lage temperatuur vloerverwarming
  • minder warmteverlies door extra luchtdichting in de woningen
  • ramen voorzien van zonwering
  • regenwater lokaal laten infiltreren
  • tuinen voorzien van een regenton
  • plaatsen van neststenen in gevels
  • beperking schadelijke stoffen naar grondwater (geen gebruik van koper, zink of lood)
  • voldoende mogelijkheden voor kinderen om buiten te spelen
  • veel voorzieningen op loopafstand
Duurzaam vastgoed2 Aronnijs 13okt21.jpg
Duurzaam vastgoed aan de Groene Loper. © Aron Nijs

Duurzaam bouwen

Ook tijdens de bouw ervan wordt er op duurzaamheid gelet. Zo zijn de bouwkranen elektrisch om op die manier de uitstoot van CO2 te verminderen. Ook wordt er met een veel betere MPG-score (Milieu Prestatie Gebouwen) gebouwd dan de landelijke eis. Dit betekent dat de milieubelasting van de materialen die worden gebruikt een stuk lager ligt. 

Top