Home / Ontwerp & Resultaat / Aantrekkelijke leefomgeving
Fietsend over de Groene Loper. © Fred Berghmans

Aantrekkelijke leefomgeving

De Groene Loper is niet enkel een langgerekte noord-zuidverbinding bovenop de Koning Willem-Alexandertunnel. Hier ontstaat een nieuw stuk stad dat volop in beweging is. Hoe wordt deze aantrekkelijke openbare ruimte mogelijk gemaakt? Dat is natuurlijk mede dankzij de bewoners en bezoekers, maar welke elementen dragen hier aan bij? Mede op initiatief van het Projectbureau A2 Maastricht zijn dat er veel.

Groen

De Groene Loper kan natuurlijk niet zonder verschillende soorten groen. Of het nu enorme haagbeuken zijn, een park of nieuwe stadstuin met moestuintjes. Van groot tot klein is hier ruimte voor groen. 

Groene reuzenpilaren

Op de Groene Loper staan 12 groene reuzenpilaren. De officiële naam van deze haagbeuken is Carpinus Betulus en ze zijn 25 jaar opgekweekt bij gespecialiseerde boomkwekerij Bruns, nabij het Noord-Duitse Bremen. Toen ze geplaatst werden in 2017 waren ze acht tot tien meter hoog. Het zijn extra in het oog springende, beeldbepalende groene elementen die het nog interessanter maken voor mensen én vogels om de nieuwe laan te gebruiken.
De hagen zijn geplant op twee plekken: aan de zuidkant van de rotonde Scharnerweg (kant van de Torenflat) en ten noorden van de oversteek Voltastraat - Prof. Cobbenhagenstraat (richting Geusselt).

20200729-_DSC1165-bewerkt.jpg
De groene zuilen. © Fred Berghmans

Van bogen naar zuilen

In het oorspronkelijke ontwerp van West8 moesten de reuzenpilaren naar elkaar toe groeien, zodat er boombogen zouden ontstaan. Als symbool voor de verbindingen op de Groene Loper. Hiervoor werden metalen frames in de hagen aangebracht. Dit naar elkaar toegroeien is helaas niet gelukt, vanwege te weinig groeikracht van de hagen tijdens de eerste twee groeiseizoenen met (te) droge zomers. Flinke stormen veroorzaakten tevens problemen met de frames die scheef zakten. Daarom zijn de frames eind 2020 verwijderd en worden het strakke, groene zuilen. Ook op die manier dragen ze onverkort bij aan het iconische beeld van de parklaan. Ze vormen een plek van intimiteit en geborgenheid en markeren de ingangen van het gebied tussen de Viaductweg en Scharnerweg als poortwachters.

Het Vrijheidspark (Stadspark Maastricht Oost)

Aan de Groene Loper en de Scharnerweg ligt (aan zowel de kant van het Oranjeplein als de kant van het Koningsplein) het Vrijheidspark. De gemeente Maastricht en het Projectbureau A2 namen bij de aanleg de infrastructuur en de groenelementen voor haar rekening. Bewoners wilden daar met hun ideeën en initiatieven op inhaken. Zo ontstond vanaf het begin een klankbordgroep. Dit werd vervolgens Stichting Stadspark Maastricht-Oost en later Stichting Vrijheidspark Maastricht. Mede dankzij haar toedoen kwam er een klimtoestel in de vorm van een door West8 ontworpen Mosasaurus: de Klimrex. De stichting organiseert regelmatig activiteiten.

AronnijsFotogr-MGL-1sept2020LR-078.jpg
De Klimrex. © Aron Nijs

Stadstuin

Aan de Kolonel Millerstraat, aan het noordelijke gedeelte van de Groene Loper, lag van 2015 tot 2021 de tijdelijke Stadstuin 50|50 B-Green op een braakliggende bouwlocatie. Een stuk stadslandbouw waar omwonenden gratis houten bakken konden krijgen om zelf groente, fruit en bloemen te verbouwen. Door de stadstuin ontstond er meer verbinding tussen bewoners en met het nabijgelegen Leger des Heils. 

 

Door de komst van een nieuw appartementencomplex aan de Kolonel Millerstraat moest de tuin in 2021 verhuizen. Het braakliggend terrein van het voormalige KPN-gebouw - officieel de Vikingsite - was uitermate geschikt als nieuwe (tijdelijke) locatie. Mede door de inzet van de buurtnetwerken van Wyckerpoort en Wittevrouwenveld verrees hier een nieuwe plek: Stadstuin De Greune Luiper. Projectbureau A2 Maastricht ondersteunt het tijdelijke buurtinitiatief en heeft een bemiddelende rol gespeeld in de totstandkoming.

Landelijk deel Groene Loper (uitloop naar Vaeshartelt) 

De recreatieve route van de Groene Loper slingert over een lengte van ongeveer vijf kilometer vanaf de Bloemenweg bij het Europaplein aan de zuidkant van de stad tot aan Buitenplaats Vaeshartelt in Buitengoed Geul & Maas ten noorden van de stad. 

 

Dit Buitengoed strekt zich uit tussen Maastricht, Meerssen en Valkenburg. Kenmerkend voor het gebied zijn de verschillende kasteeltjes zoals Vaeshartelt en Bethlehem, beekjes zoals de Kanjel en grazers zoals de Galloway runderen in Nazareth en de Boergeiten en schapen bij Vaeshartelt.

VillaKanjel_JoepPohlen.jpeg
© Joep Pohlen / Polka Design

Villa Kanjel

Aan de Meerssenerweg ligt sinds 1860 Villa Kanjel, genoemd naar de beek de Kanjel die via Limmel en Borgharen naar de Maas stroomt. Het vormt het begin (of einde) van de Groene Loper en is een mooie overgang naar Buitengoed Geul & Maas. Dit voormalige hotel van de familie Regout wordt verbouwd tot familiehotel. Ernaast liggen een houten speeltuin en bistro met terras.

Aankleding openbare ruimte

Midden tussen al dat groen is er ook plek voor verschillende manieren van aankleding van de openbare ruimte. Op die manier kunnen bezoekers en bewoners genieten, herdenken en volop gebruik maken van de Groene Loper.

Bankjes 

Langs de Groene Loper staan zo’n 60 grote, sierlijke houten banken. Deze staan met de rug naar de zon, wat in het begin soms tot vragen leidde bij de gebruikers. De ontwerper (West8) heeft ruiterlijk aangegeven hier niet bewust bij te hebben stilgestaan. In elk geval voldoen de banken dagelijks aan waar ze voor bedoeld zijn: genieten van de Groene Loper.

IMG_0603.jpeg

Zitten op een bank met een verhaal

Enkele bankjes in het gebied rondom de Groene Loper vallen met name op door hun kleur – knalgeel – en bijzondere ontwerp. Ze zijn gemaakt van de gele balkonhekjes van de eerste te slopen flats langs de Viaductweg in 2011. Kunstenares Gertje Dormans verzamelde het materiaal en maakte er bankjes van.

 

In december 2017 werd de Herinneringsbank bovenop de Geusseltheuvel officieel in gebruik genomen. Een zitmeubel gemaakt van materiaal uit de bouwkuip van de tunnel. Kunstenaars Gertje Dormans en Rob van Avesaath hebben de bank ontworpen en gemaakt.

Engel

Op 29 maart 2018 onthulde Koning Willem-Alexander en medewerker Raoul vanrestaurant Talentino De Greune Luiper het beeld de Engel, gemaakt door Wil van der Laan. Het beeld staat op de rotonde van de Scharnerweg en verwelkomt de bezoekers die de stad in gaan. 

AronNijsFotogr-MGL-PlaquetteEngel16dec21LR-004.jpeg
Plaquette van de Engel © Aron Nijs

Limburgs Bevrijdingsmonument

Aan het Koningsplein – in het Vrijheidspark – staat sinds 1952 het Limburgs Bevrijdingsmonument van Charles Eyck. Deze beeldengroep was door de jaren heen vervuild geraakt. Dit is in 2017 gereinigd en hersteld. Ook de vuurschaal is gerepareerd. In 2019 is het Comité Dodenherdenking Maastricht-Oost opgericht. Dit comité organiseert elk jaar een herdenking bij het monument.

Gebruikers

De Groene Loper leeft! Dat blijkt uit de vele gebruikers die elke dag te vinden zijn in dit gebied. Nieuwe en oude bewoners, omwonenden van de omliggende wijken en dagelijkse bezoekers. Allemaal geven ze op hun eigen manier kleur aan de Groene Loper.

Horeca

In een nieuw stuk stad hoort ook horeca. In de loop der tijd zijn er verschillende zaken opgebloeid langs de Groene Loper.

  • Restobar Mama Restobar Mama
  • Farèn Farèn
  • Bistrot On Top Bistrot On Top
  • Talentino Talentino
  • De Kokerel De Kokerel

Frankenstraat 

Een van de uitlopers van de Groene Loper is de Frankenstraat. Al jaren fungeert de straat als hoofdrolspeler tijdens het jaarlijkse Manus van Alles-festival. Van oudsher vinden ondernemers hier hun plek, zoals verfwinkel Heuts en Lunchroom De Keyzer, maar ook creatievelingen als Marijk Greweldinger van het Brede Spoor en modeontwerpster Paulien Berkelaar. Steeds meer nieuwelingen verhuizen richting de Frankenstraat en zien het als kans dat de omgeving in ontwikkeling is. Tegelijkertijd maken bewoners zich hard voor de leefbaarheid van hun straat. Ze zetten zich in voor meer groen met bloembakken aan de lantaarnpalen en geveltuintjes.

Watertappunten

Drinkwaterbedrijf WML heeft in samenwerking met het projectbureau in 2019 drie drinkwaterfonteinen gerealiseerd. Deze staan ter hoogte van de Adelbert van Scharnlaan, de Lourdeskerk en kasteeltje Geusselt. De fonteinen zijn speciaal voor de Groene Loper ontworpen door Rademacher de Vries Architects. De vormgeving van de fontein doet denken aan een geologische boring van de Limburgse bodem.

Privé- en openbare ruimtes versmelten met elkaar

In de wijk Wittevrouwenveld zijn voortuintjes en de openbare ruimte van oudsher met elkaar vervlochten. Bewoners zitten gezellig bij de voordeur met de blik richting de stoep. Die gedachte is ook doorgevoerd bij de nieuwe woningen aan de Groene Loper. Een deel van de woningen heeft ook een tuin aan de voorkant, nieuwe bewoners kijken uit op het gebied en haar bezoekers.  

9-AronnijsFotogr-MGLbouwupdate13okt21LR-040.jpeg
© Aron Nijs

Tuinmuur rijgt woningen aan elkaar

De nieuwe woningen aan de Groene Loper verschillen van elkaar. Laag- en hoogbouw wisselen elkaar af, meerdere soorten en kleuren baksteen worden gebruikt, andere gevels. Er is echter een constante factor: een tuinmuur die alle woningen aan elkaar rijgt. Hierin worden groene hagen geplant. Op die manier ontstaat er eenheid en versmelten alle woningen – hoe verschillend ook – op een natuurlijke manier met elkaar. 

Groene Loper Run 

De Groene Loper wordt veel gebruikt door sportievelingen. Op 1 april 2018 werd de eerste editie van het hardloopevent de Groene Loper Run georganiseerd. Er deden zo’n 800 mensen mee. In 2019 was het ook mogelijk om een halve marathon (21 km) te rennen en voor kinderen werd de Kidsrun georganiseerd. Rondom het event werd een steeds uitgebreider randprogramma georganiseerd. Door corona kon het evenement in 2020 niet doorgaan. Maar het blijft zich ontwikkelen. Zo is in 2022 de naam veranderd in Maastricht Running Festival, met het oog op het steeds internationaler worden van het evenement.

Groene Loper Run.jpg
De Groene Loper Run 2019. © Groeneloperrun

Buurtinitiatieven 

Op de Groene Loper ontmoeten mensen elkaar en ontstaan initiatieven vanuit de buurt. In de zomer van 2021 werden Verhalen in het Park verteld, mede georganiseerd door welzijnsorganisatie Trajekt. Vrijwilligers vertelden hun eigen verhaal of droegen een gedicht voor. En zo zijn er tal van buurtinitiatieven.

Nieuw ondernemerschap 

Naast de ontwikkelingen in de Frankenstraat is er aan en rondom de Groene Loper actief ondernemerschap te zien. Zo is de Voltastraat - het winkelhart van Wittevrouwenveld – volop in beweging. Oude bekenden vertrekken, zoals tabakszaak Meese die na 25 jaar in 2020 de deur sloot. Zij maken ruimte voor starters die de ontwikkelingen in het gebied als een pluspunt ziet.  

 

Dat de Groene Loper een gezonde uitstraling heeft, is mede te merken aan de hoeveelheid fysiotherapeuten en gezondheidscentra. Zowel aan de Groene Loper als in de uitlopers ervan zijn verschillende praktijken te vinden. Een geschikte oefenruimte in de buurt, maar ook de optimale bereikbaarheid en nieuwe bewoners worden als pluspunten genoemd.

Tijdelijke invulling 

De bouw van de woningen gebeurt in fases. Hierdoor liggen sommige stukken grond langere tijd braak. Hier wordt – in overleg met de ontwikkelaar, het projectbureau en initiatiefnemers – regelmatig gekeken naar een tijdelijke invulling. Al vanaf de ondertunneling is dit een aandachtspunt, met de Makelaars van de Tussentijd als aanjager. 

De_Groene_Loper_LR_39.jpeg
@ Jonathan Vos

Kansen van de tijdelijkheid

Fysio043 probeerde uit hoe een Beweegtuin zou kunnen helpen in hun praktijk. Leerlingen van de Nutsschool en de Letterdoes, het CNME en buurtgenoten zaaiden de Groene Voorloper in. 

 

Ook toen de Groene Loper was aangelegd, waren er veel tijdelijke projecten te vinden in het gebied. Zo heeft Green 043 Bikepark - een uitdagend parcours voor mountainbikers en BMX-ers - van 2016 tot 2021 gebruik gemaakt van het A2-bouwterrein langs de Noormannensingel. Stadstuin De Greune Luiper zit vanaf 2021 tijdelijk op het voormalige KPN-terrein. En voor de nodige bloemenpracht zaaiden de kinderen van de Nutsschool en het CNME ook op de hoek van de Adelbert van Scharnlaan en de Groene Loper een (tijdelijk) bijenlint in. 

Theresiaschool

Met het gezicht naar de Groene Loper en de achterkant grenzend aan het Leeuwenpark ligt de voormalige Theresiaschool. Het rijksmonumentale gebouw uit 1930 is een zogenaamde semi-openluchtschool naar ontwerp van de bekende architect Frits Peutz uit Heerlen. De filosofie was destijds: open deuren en frisse lucht zijn goed voor de gezondheid van kinderen. Tot 2022 heeft het Werkhuis – een creatieve broedplaats – gebruik gemaakt van een gedeelte van de school. Ook het Groene Loper Lab, een experimenteerruimte voor het gebied, de Buurderij, een wekelijkse markt voor lokale boeren en consumenten, Precious Plastic, een initiatief dat plastic hergebruikt en Krijg de Kleertjes, een ruilplek voor kinderkleren, vonden er - al dan niet tijdelijk - hun plek. 

 

Sinds 2019 gebruikten het projectbureau en Ballast Nedam Development een verdieping van de Theresiaschool als werk- en overlegruimte. Zo konden hier verschillende ontwerp- en brainstormsessies worden georganiseerd. Ook bijeenkomsten voor (toekomstige) bewoners vonden hier plaats. 

 

Met inbreng van de omgeving en op basis van expertsessies is de voormalige Theresiaschool gekozen als 'de beste, meer definitieve' locatie voor het nieuwe kern kind centrum.

9L0A9768.jpg
Het middenpad van de Groene Loper. © Koen den Os
Top