Home / Innovatieve aanpak / Financiering
Luchtfoto de Groene Loper mei 2019. © Aron Nijs

Financiering

Het project A2 Maastricht werd tot een goed einde gebracht binnen de afgesproken tijd en het vastgestelde budget. Dit heeft veel te maken met de gekozen aanbestedingsvorm Design & Construct en het strakke risicomanagement in het project. Er moesten echter wel degelijk hobbels worden overwonnen. Bij een project van deze omvang is dat onvermijdelijk.

Taakstellend budget

De totale bruto investering in A2 Maastricht bedraagt naar schatting € 1,2 miljard. Dit zijn niet alleen de uitgaven aan de uitgevoerde infrastructurele werken. Ook het nog tot en met 2026 te realiseren​​​​​ vastgoedprogramma in het nieuwe gebied langs de Groene Loper valt hieronder. De twee onderdelen zijn als één integraal project aanbesteed.

 

De totale infrastructuur kostte circa € 890 miljoen. Daarvan werd € 850 miljoen – het taakstellende budget waarbinnen het werk moest worden uitgevoerd – bijeengebracht door Rijk en regio:

  • Rijk € 680 miljoen
  • gemeente Maastricht € 95 miljoen
  • Provincie Limburg € 54 miljoen
  • gemeente Meerssen € 1 miljoen
  • TEN-T*) € 20 miljoen

* Dit is een Europese subsidie van het Trans-Europees Vervoersnetwerk.

 

De resterende € 40 miljoen werd ingelegd door de private partij. Voor de realisatie van A2 Maastricht kreeg deze partij financiële middelen en een aantal vastgoedlocaties. De gronden voor het vastgoedprogramma werden ‘om niet’ overgedragen aan de marktpartij, die daaraan zelf een waardering moest koppelen. Aannemer Avenue2 stelde deze waarde – die ingezet kon worden voor de financiering van de infrastructurele werken en het toevoegen van extra kwaliteit - op € 40 miljoen. Via de grondopbrengsten moet Avenue2, na de hieronder beschreven boedelscheiding Ballast Nedam Development, deze investering terugverdienen.

Rijkswaterstaat & A2 Maastricht

Rijkswaterstaat betaalde het grootste deel van de rekening en leverde in de hoogtijdagen van de tunnelbouw de meeste medewerkers aan het projectbureau. Er was de bouwer en beheerder van de rijkswegen in Nederland veel aan gelegen om van A2 Maastricht een succes te maken. Het was het eerste project waarin de nieuwe ​​​​​landelijke tunnelwetgeving werd toegepast en de geloofwaardigheid stond na tegenvallers bij eerdere tunnelprojecten nogal onder druk. 

Verdeling budget

Van het taakstellend budget ging zo'n € 575 miljoen naar Avenue2. De overige gelden waren bestemd voor de aankoop van de gronden en woningen die nodig waren om het project te kunnen uitvoeren, de projectorganisatie (uitvoering van de opdrachtgeversrol, communicatie, e.d.) en een risicopot om onvoorziene uitgaven op te vangen. Het project A2 Maastricht is binnen het vastgestelde budget gerealiseerd.

Financiele afspraken 2006

Het taakstellend budget van € 850 miljoen blijft binnen het kader van de financiële afspraken in de Samenwerkingsovereenkomst van juni 2006. Daarin was sprake van een gezamenlijk budget van € 631,3 miljoen (prijspeil 2006). Het verschil tussen de twee bedragen heeft een aantal oorzaken:

  • De jaarlijkse inflatiecorrectie. Wat vandaag € 10 kost, kost over tien jaar (veel) meer. Door de inflatie nemen de prijzen immers jaarlijks toe. Een jaarlijkse inflatie van gemiddeld boven 2% levert in tien jaar een verhoging op met grofweg een kwart. Op een budget van boven de € 600 miljoen heb je het dan over meer dan € 100 miljoen.
  • Nieuw beleid tunnelveiligheid. In juli 2013 is de Landelijke Tunnelstandaard (Wet aanvullende regels veiligheid wegtunnels) ingevoerd. Dit had consequenties voor de voorzieningen in de tunnel.
  • Btw-verhoging. Op 1 oktober 2012 is de btw in Nederland verhoogd van 19% naar 21%.
  • De subsidie van TEN-T. De integrale aanpak werd ook in Brussel gewaardeerd. Er kwam daardoor meer subsidie beschikbaar dan waar rekening mee was gehouden.
  • Accijnsverhogingen op diesel.

Sneeuwbaleffect

Er kwam tevens een zogenaamd ‘sneeuwbaleffect’ tot stand. De investering door Rijk en regio leiden ook tot investeringen elders. Denk bijvoorbeeld aan de vastgoedontwikkeling rondom het project en de aanzuigende economische werking. Een voorbeeld van dit effect is de samenwerking tussen Albert Heijn, gemeente Maastricht en Avenue2 in 2014. Zij keken op basis van de reeds bekende contouren van de Groene Loper voor A2 Maastricht welke extra mogelijkheden er waren voor de gebiedsontwikkeling voor het nieuwe centrum in Maastricht-Oost. Albert Heijn bouwde er een nieuwe winkel. Gemeente Maastricht richtte het Koningsplein/Oranjeplein in tot een nieuw stadspark. En Avenue2 renoveerde de Gemeenteflat. Later volgden meer kansen voor extra investeringen. Meer hierover leest u hier.

Overwonnen financiële hobbels

Financiële problemen bij Avenue2

2015 was een moeilijk jaar voor A2 Maastricht. In het voorjaar werd duidelijk dat de twee partners in Avenue2, Ballast Nedam en Strukton, flinke verliezen leden op hun infrastructurele projecten. Verreweg het grootst waren deze in het project MaVa (Maasvlakte-Vaanplein) rond de A15 in Rotterdam, dat de twee bouwers als gezamenlijk bouwconsortium uitvoerden. Ook A2 Maastricht was, alhoewel in veel mindere mate, op dat moment een verliesgevend project. Strukton kon de financiële problemen dragen. Ballast Nedam raakte door de verliezen en andere problemen op de rand van een faillissement. Een risico voor A2 Maastricht.
 
Strukton en Ballast Nedam, die aansprakelijk waren voor elkaars verplichtingen, losten het probleem op door nieuwe afspraken te maken over hun aandeel in het project. Strukton zou met ingang van 30 juni 2015 het infrastructurele deel alleen afbouwen, zonder Ballast Nedam. Dit bedrijf kocht daarvoor zijn 50%-aandeel in het tot dan toe geleden projectverlies af met een betaling aan Strukton. Tweede deel van de afspraak was dat Ballast Nedam na voltooiing van het infrastructurele deel het vastgoedprogramma langs de Groene Loper zou gaan ontwikkelen. Hieruit heeft Strukton zich teruggetrokken. Ballast Nedam heeft daarvoor het aandeel van Strukton in de gronden langs de Groene Loper overgenomen. Ballast Nedam Development heeft hierop de verschillende vastgoedprojecten ontwikkeld.

 

Deze ‘boedelscheiding’ was goed voor het project én voor de afzonderlijke partijen, vertelt Olav Padberg, lid van de raad van bestuur van Ballast Nedam: “We konden ons hierdoor voortaan concentreren op datgene waar we sterk in zijn en tevens de risico’s spreiden, omdat we minder afhankelijk werden van elkaar.”

Olav Padberg en Onno Dwars.jpg

"We konden ons hierdoor voortaan concentreren op datgene waar we sterk in zijn en tevens de risico’s spreiden, omdat we minder afhankelijk werden van elkaar."

Lees het interview met Olav Padberg en Onno Dwars van Ballast Nedam.

Faillissement Imtech

Snel na de eerste onheilstijdingen over de financiële problemen bij met name Ballast Nedam kwam in 2015 de volgende tegenslag voor A2 Maastricht: het faillissement van Imtech. Werkmaatschappij Imtech Traffic & Infra zou de verkeerstechnische installaties en een deel van de ​​​​​​tunnel-technische installaties verzorgen. Het wegvallen hiervan zou tot ernstige vertragingen in het project kunnen leiden. Dit is door ingrijpen van Strukton voorkomen. Strukton nam in overleg met de nieuwe eigenaar van Imtech Traffic & Infra de installatietechnische werkzaamheden over. Inclusief de verplichtingen bij onderaannemers en leveranciers. Gerard Sanderink, directievoorzitter van Strukton, zette zich hier persoonlijk voor in en zocht in zijn netwerk naar de mensen hiervoor.

Gerard Sanderink.jpg

"Twee dingen zijn dan essentieel: ten eerste het bouwen van een team dat er in gelooft, ten tweede een constructieve opstelling bij de opdrachtgever die je de ruimte en het vertrouwen geeft om op een andere manier verder te gaan."

Lees het interview met Gerard Sanderink, directievoorzitter van Strukton.

Rustiger vaarwater 

Na de voltooiing en ingebruikname van de tunnel en de Groene Loper is het project A2 Maastricht financieel gezien in veel rustiger vaarwater gekomen. Ontwikkelaar van het vastgoed Ballast Nedam Development begon met de ontwikkeling en bouw van de eerste woningen en appartementen. Dat kwam tegen 2020 in een stroomversnelling. De woningmarkt was gespannen en de (aantrekkelijke) contouren van de gebiedsontwikkeling aan de Groene Loper werden zichtbaar. De woningen aan de Groene Loper vonden, zeker ook vanwege de hoge kwaliteit van de ontwerpen en de locatie, dan ook gretig aftrek bij individuele kopers en beleggers. 

Werkkapitaal als ‘handgeld’

Projectbureau A2 Maastricht werkte intussen als opdrachtgever door met een op de gebiedsontwikkeling afgestemd budget. Naast geld dat nodig was voor het voortbestaan van het projectbureau, kreeg het met name door bijdragen van het Rijk en Provincie Limburg een werkkapitaal van € 3 miljoen mee voor het benutten van de kansen die zich bij de gebiedsontwikkeling voordeden voor de omgeving. De bestedingen uit dit budget waren gebaseerd op een speciaal daarvoor opgesteld ‘Actieprogramma Mijn Gezonde Groene Loper’. Dit bevatte een longlist van grotere en kleinere projecten in de A2-omgeving. Het werkkapitaal diende als ‘smeerolie’ om partijen bij elkaar te brengen voor het voor iedereen beste plan. Bijvoorbeeld door het organiseren van sessies voor co-design, meebetalen aan een stedenbouwkundig plan of onrendabele top van een gewenste ontwikkeling, opzetten van een ontwerpstudie en investeringen in het bevorderen van bijvoorbeeld de biodiversiteit. Van een garantie op succes kon hierbij niet per definitie sprake zijn. Het projectbureau kon met haar werkkapitaal ontwikkelingen initiëren, ondersteunen, faciliteren en/of begeleiden, maar de verantwoordelijkheid voor het realiseren daarvan lag in principe bij andere partijen. 
 

Top