Home / Ontwerp & Resultaat / Hefboom voor vernieuwing
Renovatie van de Gemeenteflat aan de Groene Loper. © Fred Berghmans

Hefboom voor vernieuwing

Het project A2 Maastricht leidt tot een ingrijpende vernieuwing en verbetering in Maastricht-Oost. Er is een aantrekkelijk woon- en verblijfsgebied ontstaan rond een voetgangers- en fietspad dat de stad verbindt met het groene buitengebied. Nieuw en duurzaam vastgoed biedt huisvesting aan ruim 1.100 nieuwe huishoudens. Maar de invloed van A2 Maastricht reikt verder. De impact op de directe en wijdere omgeving is groot. De komst van de Groene Loper fungeert als hefboom voor tal van andere verbeteringen en vernieuwingen.

Groene Loper bovenop tunnel

Na de ingebruikname van de Koning Willem-Alexandertunnel eind 2016 is in 2017 bovenop de tunnel een weg aangelegd voor langzaam verkeer en bestemmingsverkeer: de Groene Loper. Deze langgerekte bomenlaan – met meer dan duizend bomen – heeft in het midden een zes meter brede strook voor voetgangers en fietsers. Er langs ontstaat een nieuw gebied met nieuwe woningen. Door zijn groene en recreatieve karakter verbindt de Groene Loper de wijken aan weerszijden met elkaar. En met het buitengebied, want het in half-verharding uitgevoerde ‘mediterrane’ middenpad voor fietsers en voetgangers loopt door tot in Buitengoed Geul & Maas.

AronnijsFotogr-3okt2 noord GL.jpg
Het wegprofiel van de Groene Loper. © Aron Nijs

Kansen benutten

In de basisopdracht voor A2 Maastricht stonden voor het project drie doelen: het oplossen van infrastructurele knelpunten in en rond Maastricht, de ontwikkeling van een nieuw woongebied door het realiseren van vastgoed, én het benutten van de kansen die het project zou bieden voor de omgeving. De uitvoering van A2 Maastricht zou – zo was de verwachting – als hefboom kunnen fungeren voor nieuwe ontwikkelingen in de (wijdere) omgeving. Het zo goed mogelijk benutten van de kansen hiervoor was een belangrijke reden waarom Projectbureau A2 Maastricht ook na de ingebruikname van de tunnel en de Groene Loper is blijven bestaan. Het was aan het projectbureau om nieuwe ontwikkelingen te initiëren, stimuleren, ondersteunen dan wel faciliteren. 

  • Maastricht-Oost is volop in verandering. © Fred Berghmans Maastricht-Oost is volop in verandering. © Fred Berghmans
  • De gerestaureerde Gemeenteflat aan de Groene Loper. © Fred Berghmans De gerestaureerde Gemeenteflat aan de Groene Loper. © Fred Berghmans
  • Nieuwe winkels met parkeerterrein aan de Scharnerweg. © Aron Nijs Nieuwe winkels met parkeerterrein aan de Scharnerweg. © Aron Nijs
  • Nieuw stadspark Maastricht-Oost. © Fred Berghmans Nieuw stadspark Maastricht-Oost. © Fred Berghmans
  • Eerste bedrijvigheid aan de Groene Loper. © Fred Berghmans Eerste bedrijvigheid aan de Groene Loper. © Fred Berghmans
  • Nieuw stadspark Maastricht-Oost © Fred Berghmans Nieuw stadspark Maastricht-Oost © Fred Berghmans
  • Het goudgele middenpad voor fietsers en voetgangers ter hoogte van het Oranjeplein. © Fred Berghmans Het goudgele middenpad voor fietsers en voetgangers ter hoogte van het Oranjeplein. © Fred Berghmans
  • Een gedeelte van de Groene Loper, gezien vanuit de lucht (april 2018). Een gedeelte van de Groene Loper, gezien vanuit de lucht (april 2018).

Hefboom

De Groene Loper heeft inderdaad als hefboom gewerkt voor tal van vernieuwingen in de directe en wijdere omgeving. Een deel daarvan vond en vindt autonoom plaats. In 2018 bleek uit een onderzoek van het Centraal Planbureau dat de waarde van de bestaande huizen rond de tunnel was gestegen. De circa 18.000 woningen binnen een straal van een kilometer van de tunnel waren na de ondertunneling van de A2 samen € 220 miljoen meer waard geworden. Door de sterk verbeterde leefbaarheid stegen de huizenprijzen tot 500 meter van de tunnel met 7,1%; tussen 500 en 1000 meter van de tunnel bedroeg de waardestijging gemiddeld 4,2%. 

John Aarts.jpg

"Maastricht maakt een Gouden Eeuw door, met vele mooie projecten. Die hadden zonder de ondertunneling van de A2 allemaal minder impact gehad. Dan was mijn stad definitief kapot geweest."

Lees het interview met John Aarts over A2 Maastricht.

Alleen deze waardestijging alleen al kan vastgoedeigenaren ertoe aanzetten hun panden te verbeteren. Daar is geen aanjager zoals Projectbureau A2 Maastricht voor nodig. Dat geldt wel voor grotere vernieuwingen in het gebied. Het projectbureau is hiervoor – vaak met meer, soms met minder succes – op veel fronten actief geweest. Hieronder vindt u daarvan een overzicht, met soms een verwijzing naar meer informatie elders. 

Lees hier meer over de werkwijze van Projectbureau A2 Maastricht. 

AronnijsFotogr-MGLbouwupdate13okt21LR- duurzaam.jpg
Duurzame woningen aan de Groene Loper. © Aron Nijs

Nieuwe ontwikkelingen

 Het project A2 Maastricht heeft buiten het ‘eigen’ plangebied de volgende ontwikkelingen in gang gezet. 

• Centrumontwikkeling rotonde Scharnerweg

Al in 2014, twee jaar voor de ingebruikname van de tunnel, startte het projectbureau met de buurtbewoners, gemeente, Ballast Nedam Development en Albert Heijn een proces van co-design voor het gebied rond de rotonde Scharnerweg. Welke mogelijkheden lagen hier om het gebied integraal te vernieuwen? Hoe een win-win te creëren van de uitbreidingsplannen van Albert Heijn, met de keuzes voor renovatie van de Gemeenteflat en het realiseren van een nieuw stadspark (zie hierna)?
Resultaat is dat Albert Heijn haar bestaande vestiging heeft gesloopt en vervangen door een XL-vestiging met daarin ook de Etos en Gall&Gall. Door de supermarkt anders te situeren is een groot parkeerterrein ontstaan, dat ook kan worden gebruikt door de bewoners van de Gemeenteflat aan de Groene Loper. Ook deze flat is vernieuwd. In de co-design sessies kwam verder de vernieuwing van het park aan de overkant van de Groene Loper aan bod (zie hierna).

 

• Nieuw stadspark

Met ondersteuning van een groep actieve buurtbewoners is schuin aan de overzijde van de Gemeenteflat het Vrijheidspark aangelegd. Door crowdfunding en extra bijdragen van de Provincie Limburg, de gemeente Maastricht en het projectbureau is hier een compleet nieuw stadspark ontwikkeld, met onder meer een opvallend klimtoestel, de ‘Klimrex’, geïnspireerd op de Mosasaurus. Ook is er een paviljoen met horecagelegenheid gekomen. Het Vrijheidspark is een belangrijke ontmoetingsplek voor de buurt geworden, waar buurtbewoners ook tal van activiteiten (kunnen) organiseren.

 

• Renovatie woningen Wittevrouwenveld

De twee buurten aan weerszijden van de Groene Loper, Wittevrouwenveld en Wyckerpoort, bevatten veel sociale huurwoningen. Woningcorporatie Servatius heeft in de komst van de Groene Loper aanleiding gezien haar sociale huurvoorraad in Wittevrouwenveld te vernieuwen. Lees hier een interview met Vivian Eussen, directeur Vastgoed bij Servatius. 

• Nieuw kern kind centrum (KKC)

Het projectbureau ziet een school(plein) als kans om aan de Groene Loper extra levendigheid en ontmoeting te stimuleren. Daarom liet het ontwerpend onderzoek doen naar verschillende scenario’s voor de vestiging van een kern kind centrum (KKC) aan het Leeuwenpark. Hierin werd aan de twee betrokken schoolbesturen en de gemeente Maastricht letterlijk verbeeld hoe een nieuwe school eruit zou kunnen zien. Resultaat is dat er inderdaad een KKC komt. Gemeente, schoolbesturen en kinderopvang hebben één van de in het onderzoek gepresenteerde varianten (verbouw en uitbreiding van de Theresiaschool) gekozen en werken deze verder uit. Hier leest u meer over het KKC.

 

• Leeuwenpark

De voormalige Theresiaschool ligt aan het nog wat achteraf gelegen kleine Leeuwenpark. Het projectbureau liet in het ontwerpend onderzoek naar een mogelijke locatie voor het KKC ook de verdere ontwikkelmogelijkheden van het ‘parkje’ tot een echt Leeuwenpark onderzoeken. Met nieuwbouw op het braakliggende Essent-terrein en de doorontwikkeling van het Trefcentrum. Dit zou volgens het onderzoek een tweede entree kunnen krijgen, georiënteerd op het park, gekoppeld aan een sportvoorziening voor binnen- en buitensport.

 

• Campus middelbaar onderwijs

Vanaf het begin van de gebiedsontwikkeling heeft het projectbureau ook kansen gezien om de Groene Loper door te ontwikkelen tot een onderwijsboulevard, als middel om nog meer ontmoeting te organiseren. Daarbij zouden de in het gebied al aanwezige vestigingen van een vwo-college en mbo-college worden gecombineerd in een campus. In 2022 heeft de gemeente hier samen met de schoolbesturen onderzoek naar gedaan. Het projectbureau heeft dit proces onder meer ondersteund met een studie van West8 naar de gebouwvolumes op verschillende alternatieve locaties. De uitkomst van dit alles was eind 2022 nog niet bekend.

 

• Wyckerpoort Noord

In het noorden van de wijk Wyckerpoort sloten gebiedsontwikkelaar Ballast Nedam Development en woningcorporatie Servatius een ‘deal’. Servatius bouwt 41 sociale huurwoningen aan de Groene Loper; dit zat niet in het oorspronkelijke vastgoedprogramma. In ruil ontwikkelt Ballast Nedam Development, vlak buiten het plangebied, 21 vrije sectorhuurwoningen. Eveneens in Wyckerpoort Noord, direct aangrenzend aan de noordzijde van het A2-gebied, liggen een verouderd woonblok van woningcorporatie Woonpunt (de ‘Witte flat’) en een vestiging van het Leger des Heils (het ‘Blauwe gebouw’). Het projectbureau heeft hier het initiatief genomen om samen met Ballast Nedam Development, Woonpunt, Leger des Heils en Servatius te kijken naar een gezamenlijke herontwikkeling van dit gebied. Met ontwerpend onderzoek en co-design zijn de partijen gefaciliteerd om samen tot het beste plan te komen.

 

• Mosa-terrein

Eveneens in Wyckerpoort Noord ligt het terrein van de voormalige fabriek van Mosa Porselein al bijna een kwart eeuw braak. De Wijkontwikkelingsmaatschappij Maastricht, een samenwerking van de eigenaren van de grond (Servatius en Weski Vastgoed), maakte met het projectbureau en de gemeente plannen om van het terrein een nieuw woongebied te maken.

 

• KPN-terrein

Tussen de ANWB-flat en de Professor Cobbenhagenstraat ligt het voormalig KPN-terrein. Dit laatste terrein is privaat eigendom en hoort niet bij het A2-project. Het ligt echter pal aan de Groene Loper en heeft, omdat het al jaren braak ligt, een negatieve uitstraling naar de omgeving. Het projectbureau spande zich sinds 2015 in om met de eigenaren tot een nieuwe ontwikkeling te komen. Anno 2022 is het streven nog steeds om van het terrein, samen met de voormalige sportvelden, een levendig gebied te maken met een centrumfunctie voor het stadsdeel Oost. Dit zou aansluiten op een onderzoek naar de economische potenties van het gebied tussen (de achterkant van) het treinstation en de Groene Loper. Het projectbureau liet dit onderzoek in 2016/2017 uitvoeren door Ecorys. Conclusie was dat het gebied veel mogelijkheden biedt voor kleinschalige economische activiteiten, variërend van horeca tot (hoogopgeleide) startups en combinaties van wonen en werken.

 

Illustratie_stadenspoorDEF.png

Nieuwe verbindingen?

Projectbureau A2 Maastricht heeft in 2018/2019 een uitgebreide Planstudie Stad en Spoor laten uitvoeren naar de mogelijkheden om, na de ondertunneling van de A2, ook de barrière van het Maastrichtse spoor te verzachten of op te heffen. Het anderhalve kilometer lange spoor ten zuiden en noorden van het station vormt nu met name voor fietsers en voetgangers een obstakel in het oost-westverkeer in Maastricht. De planstudie is uitgemond in de door de gemeenteraad van Maastricht vastgestelde Ambitienota Over het Spoor. Centraal daarin staat het concept van de ‘Groene Uitlopers’. Aansluitend op de Groene Loper zijn er in negen locaties of straten mogelijkheden om de verbindingen over het spoor heen te verbeteren en tegelijkertijd het verblijfsklimaat te verhogen. 

 

De Ambitienota speelt een belangrijke rol als inspiratiebron voor verdere ontwikkelingen en nieuwe initiatieven. Anno 2022 heeft dit nog niet tot concrete plannen geleid. De gemeente Maastricht heeft wel nader onderzoek laten doen naar een nieuwe brug voor fietsers en voetgangers ten noorden van het station. Het projectbureau bestudeerde samen met de gemeente de inpassing en vormgeving van deze mogelijke nieuwe ‘Groene Uitloper’ over het spoor

Top