In gesprek met de architecten van de Groene Loper: Geert Bosch

Ook in corona-tijden gaat het werk aan de Groene Loper door. Zo blijven de architecten van de volgende nieuwbouwprojecten hun ontwerpen verder fijn slijpen. We stellen ze in een korte serie aan u voor. In deze tweede aflevering Geert Bosch van HILBERINKBOSCH architecten. Dit Brabantse bureau ontwierp en ontwerpt stadswoningen op diverse plekken aan de Groene Loper en twee appartementengebouwen: het nu in aanbouw zijnde blok tegenover de kerk op de hoek van de Prof. Cobbenhagenstraat en Pres. Rooseveltlaan en een complex met vrije sector huurappartementen op de kop van de Groene Loper.

De architect als bouwheer

Geert Bosch noemt HILBERINKBOSCH architecten, dat hij in 1996 oprichtte samen met zijn partner Annemariken Hilberink, een ‘atypisch bureau’. ‘Wij werken met twaalf architecten en hebben geen projectleiders of tekenaars in dienst om ontwerpen uit te werken. We vinden dat de architecten dat zelf moeten doen. In Nederland is het ontwerpproces meestal gesplitst in een creatief en een technisch deel. Een architect laat zijn of haar ontwerp dan door een ander uitwerken, doorgaans een projectleider en/of tekenaar. Bij de technische uitwerking moeten echter altijd keuzes worden gemaakt over detailoplossingen en die bepalen sterk hoe een gebouw er uiteindelijk uitziet. Daarom nemen onze architecten zowel het creatief als technisch deel op zich. Zo gaat er in het proces geen ontwerpkennis verloren en blijven de keuzes bij de uitwerking voldoen aan de oorspronkelijke uitgangspunten. We zijn daarmee een moderne variant van de klassieke bouwheer: de architect die van begin tot eind alles ontwerpt.’

Gespecialiseerd

Met deze opstelling is HILBERINKBOSCH een goed aangeschreven bureau geworden in de projectmatige woningbouw. ‘We doen projecten in heel Nederland, van Den Helder tot Maastricht. Verder uit elkaar gaat het niet in ons land. Naast projectmatige woningbouw ontwerpen we ook villa’s voor particulieren. En sinds we ons bureau hebben gevestigd in een oude boerderij, doen we ook steeds meer aan herbestemming van monumenten. Hiermee zijn we een gespecialiseerd bureau. De achterliggende gedachte is dat je beter heel erg goed kunt zijn in een paar dingen dan in heel veel dingen een klein beetje goed.’

Kwaliteit van de plek

HILBERINKBOSCH hangt, benadrukt Geert Bosch, geen bepaalde architectuurstroming aan. ‘Wij starten altijd met een gedegen analyse van de opgave. Die wordt niet alleen bepaald door de vraag van de opdrachtgever, maar ook door de randvoorwaarden. Daarvan is de plek waar je bouwt een hele belangrijke. We zoeken op elke locatie naar de aanwezige kwaliteiten. Die proberen we in ons ontwerp met een eigentijdse interpretatie naar voren te halen en tot het belangrijkste onderdeel van een gebouw te maken. De plek waar je bouwt, is overal anders en dat maakt ook onze plannen altijd anders. Gemeenschappelijk is wel dat we gebouwen altijd optrekken in metselwerk, want Nederland is nu eenmaal een metselwerk-land. En onze gebouwen passen dus altijd in hun context. Je moet van ons geen gebouwen verwachten die als statement werken. (lachend) Daarvoor zijn we misschien ook te veel bescheiden Brabanders.’

Eenheid en diversiteit

Als de kwaliteit van de plek altijd voorop staat, is dat aan de Groene Loper uiteraard ook zo. ‘En omdat de Groene Loper zo’n belangrijke plek is, heb je hier feitelijk heel Maastricht als inspiratiebron voor de kwaliteit. Dan heb ik het vooral over de mooie singelstructuren die in Maastricht in de geschiedenis zijn ontstaan. Die singels zijn vroeger harmonisch gegroeid met allemaal kleine projecten van misschien vier of vijf woningen, gebouwd door steeds verschillende partijen. Hier heb je echter één groot gebied dat door één opdrachtgever wordt ontwikkeld. Die streeft bovendien naar een zekere mate van standaardisering, om de bouwkosten in de hand te houden. Tegelijkertijd is duidelijk dat je dan het risico loopt dat de Groene Loper een slap aftreksel wordt van de singelstructuur die je nastreeft. Dat is in het stedenbouwkundig plan voor de Groene Loper heel mooi ondervangen door de stadswoningen aan de Groene Loper steeds in plukjes van zo’n vier woningen, en door verschillende architecten te laten ontwerpen. Daarbij hebben de architecten een redelijk hoge mate van vrijheid, terwijl de standaardisering vooral onzichtbaar achter de gevel zit, door bijvoorbeeld woningplattegronden te herhalen. Zo ontstaat een mooie mix van eenheid en diversiteit.’

Betere plannen

Naast de stedenbouwkundige opzet gaat ook het bijzondere ontwerpproces aan de Groene Loper er volgens Bosch voor zorgen dat er een hogere kwaliteit zal ontstaan dan doorsnee in Nederland. ‘Als architect heb je altijd een beetje last van een tunnelvisie. Aan de Groene Loper houden we ontwerpsessies waarin de bureaus hun plannen aan elkaar presenteren, om ze beter op elkaar te kunnen afstemmen. De plannen worden door die confrontatie met collega’s en de twee supervisors Edzo Bindels en Fred Humblé duidelijk beter. Ik vind die sessies daarom heel waardevol, al kan het commentaar soms best ongelukkig uitkomen. Maar als je een flexibele geest hebt, zul je snel inzien dat de input van vakgenoten de kwaliteit van je plan ten goede komt.’

Vergevorderd

Is het dan niet jammer dat deze ontwerpsessies aan de Groene Loper vanwege corona lastiger of voorlopig misschien wel niet meer zijn te organiseren? Ja en nee, antwoordt Bosch. Hij denkt met plezier terug aan de laatste ontwerpsessie, waarin Edzo Bindels met een stanleymes een van de maquetteblokjes van Bosch doormidden sneed om te zien wat een hoogteverschil zou doen met het ontwerp. ‘Zo’n manier van samenwerken lukt natuurlijk niet met digitaal vergaderen. Dat missen we nu wel in sommige ontwerptrajecten.”

“Gelukkig waren we in het ontwerpen van de nu in voorbereiding zijnde fases aan de Groene Loper al zo vergevorderd dat de belangrijkste esthetische beslissingen waren gemaakt. Het is nu vooral een kwestie van uitwerken en dat kan prima binnenshuis. En uiteindelijk gaat daar toch de meeste tijd in zitten. Wat ons betreft dus geen vertragingen aan de Groene Loper.’