In gesprek met de architecten van de Groene Loper: Michaël Spanjers

Samen met de Gemeenteflat verbindt het gerenoveerde Blok 8 heden en verleden aan de Groene Loper. Architect Michaël Spanjers van SeC Architecten in Beek maakte een ontwerp waarmee Blok 8 weer een nieuwe, frisse uitstraling kreeg, die helemaal past bij het voorname uiterlijk van de nieuwbouw aan de Groene Loper. In onze serie over de architecten aan de Groene Loper gaat het in deze zesde aflevering over de kunst van het renoveren. 

Bewust klein gebleven

Michaël Spanjers startte het bureau SeC Architecten in 2006, samen met zijn compagnon Bart Creugers. De twee hadden daarvoor een jaar of tien voor verschillende architectenbureaus gewerkt en wilden graag voor zichzelf beginnen. ‘We hadden in die tijd onze eigen visie op ontwerpen ontwikkeld. Daarin staan de behoeften van de klant centraal’, vertelt Spanjers. ‘Wij ontwerpen, via nieuwbouw of renovatie, hoofdzakelijk woningen. Dat doen we voor particulieren, woningcorporaties en ontwikkelaars. Steeds vragen we ons daarbij af: hoe leeft en woont de bewoner? En hoe kunnen we qua beeld en materiaalgebruik, vanuit ons eigen referentiekader en op een moderne manier, aan zijn wensen tegemoetkomen?’

Een kleine vijftien jaar na de oprichting bestaat SeC Architecten nog steeds uit alleen de twee oprichters. Een bewuste keuze, aldus Spanjers. ‘We zijn het liefst van begin tot eind bij een bouwproces betrokken, dus vanaf het Programma van Eisen tot en met de oplevering. Dat is voor onze opdrachtgevers prettig omdat ze zo steeds met hetzelfde gezicht te maken hebben. En het maakt het werk voor onszelf gevarieerder en daarmee interessanter.’

Levende herinnering

In 2018 werd SeC Architecten door Mulleners Vastgoed gevraagd een ontwerp te maken voor het te renoveren Blok 8. Mulleners had het gebouw gekocht van Ballast Nedam Development en wilde de 24 appartementen zelf doorverkopen aan kleinere beleggers, die de woningen zouden gaan verhuren. Blok 8 zou oorspronkelijk worden gesloopt, als laatste van de negen oude flats aan de President Rooseveltlaan. Gaandeweg de planontwikkeling voor de Groene Loper ontstond bij Ballast Nedam Development het idee om Blok 8 te behouden als onderdeel van de nieuwe straatwand langs de Groene Loper. Het gebouw was niet alleen prima geschikt om te worden herontwikkeld, zo bleef ook de herinnering levend aan de vroegere flats waar mensen decennialang comfortabel hadden gewoond. Blok 8 bleef dus behouden, al werd het gebouw wel ingekort. Van de oorspronkelijke vijf portieken werden er twee gesloopt en bleven er drie over. 

Van horizontaal naar verticaal

De opdracht aan SeC Architecten voor de renovatie beperkte zich tot de buitenkant van het gebouw. ‘Zoals in zoveel flats uit de jaren zestig van de vorige eeuw hadden ook de appartementen in Blok 8 een prima plattegrond’, legt Spanjers uit. ‘Qua indeling waren en zijn ze met ongeveer 85 m2 woonoppervlak en twee of drie slaapkamers nog helemaal bij de tijd. Voornaamste uitdaging bij Blok 8 waren daarom de gedateerde gevels.’

Voor het nieuwe gevelontwerp liet Spanjers zich inspireren door het stedenbouwkundig masterplan voor de Groene Loper. ‘Daarin staan diversiteit, individualiteit en een verticale gelaagdheid centraal. Het oude Blok 8 had echter veel meer een horizontale gelaagdheid. Om dat op te heffen, hebben we de doorlopende balk bij de dakrand boven de entrees verwijderd. Zo is het blok visueel opgedeeld in vier bouwvolumes, die samen een ensemble vormen. Dat sluit mooi aan op de groepjes van drie of vier woningen die in de nieuwbouw aan de Groene Loper worden gerealiseerd. We hebben verder alle kozijnen met een Frans balkon doorgetrokken tot op de vloer. Zo heeft het gebouw een veel sterkere verticale gelaagdheid gekregen.’

Waardige uitstraling

Gunstig was volgens Spanjers dat Blok 8 al een halve bouwlaag getild lag ten opzichte van het maaiveld van de Groene Loper. Zo konden de appartementen op de onderste woonlaag een buitenterras krijgen, dat wordt begrensd door de doorlopende bloembakken aan de Groene Loper. Ook zo sluit het gerenoveerde blok mooi aan op de aangrenzende nieuwbouw. ‘En omdat de bewoners hun terrassen elk op een eigen manier inrichten, versterkt dit ook de individualiteit van de appartementen. Daarnaast hebben we de gevel laten schoonmaken en opnieuw laten voegen met een lichte voeg’, voegt Spanjers toe. ‘Dat heeft Blok 8 een nieuwe, frisse en waardige uitstraling gegeven. De kopgevels zijn opgetrokken in donkere bakstenen die ook elders aan de Groene Loper terugkomen. Verder hebben we de entrees vernieuwd en lichter gemaakt en aan de achterzijde nieuwe balkons aangebracht. Ook die versterken nu de verticale gelaagdheid van Blok 8.’

Mix van behouden en ingrijpen

SeC Architecten krijgt veel positieve kritieken op de renovatie van Blok 8. Spanjers kijkt er dan ook met veel plezier op terug, al deed hij niet mee aan de ontwerpsessies met de architecten van de Groene Loper. ‘Als ik in de andere interviews in deze serie teruglees hoe fijn ze dat hebben gevonden, vind ik dat wel jammer. Los daarvan echter was dit natuurlijk een prachtige opdracht. De Groene Loper is een aansprekend project waar wij graag aan meewerken. Daarbij had Blok 8, anders dan de Gemeenteflat, geen iconische en monumentale waarde en konden we de vrijheid nemen er in ons ontwerp een eigen draai aan te geven door de gevel rigoureus aan te pakken.’

Spanjers ziet de renovatie van Blok 8 als voorbeeld van een algemenere ontwikkeling. ‘Er is steeds meer behoefte aan om bestaande gebouwen een nieuw leven te geven, met een zo hoog mogelijke kwaliteit, duurzaam en energiezuinig. Dat stond ook voorop bij de renovatie van Blok 8. Het moest een modern en duurzaam gebouw worden. Daarvoor hebben we de bestaande sterke elementen, zoals de entreeportalen, bewaard. Andere elementen zoals de raamopeningen zijn compleet vernieuwd. Maar soms volstaat in zo’n renovatie ook een kleine ingreep. Alleen de horizontale balk bij de dakrand doorbreken, geeft al een compleet ander beeld. Zo zie je dat zo’n bestaand gebouw via een mix van behoud en grote en kleine ingrepen heel goed inpasbaar is in een nieuwbouwomgeving.’