zoekenTeam Grondverzet
De voorbereidingen voor het ontgraven van de tunnelbouwkuip begonnen meteen na gunning van A2 Maastricht. Dat was nog met een klein team specialisten dat vooral bezig was met bodemonderzoeken en het uitdenken van de beste werkmethode. Voor het graafwerk in de Limburgse ondergrond deden ze een beroep op lokale kennis en kunde: team Grondverzet bestond grotendeels uit Limburgers.
Zorgvuldig graven
Vanaf het begin koos team Grondverzet voor een vaste werkvolgorde: nadat firma Züblin de stalen damwandenplanken in had getrild, zorgde team Grondverzet er voor dat naden en kieren tussen de planken werden dichtgemaakt zodat de bouwkuip volledig waterdicht was. Tegelijkertijd begon het wegpompen van grondwater. Pas dan kon de eerste laag grond tot op een diepte van 3 à 4 meter worden uitgegraven. Vervolgens moest de bouwkuip verstevigd worden met een eerste laag stempels, ook wel een 'stempelraam' genoemd. Dan begon het graafproces weer van voren af aan: kieren en naden werden dichtgemaakt, water weggepompt, stempelramen aangebracht en het graafwerk ging verder. Meestal waren zo’n drie ‘slagen’ graafwerk nodig om de gemiddelde diepte van 17 à 18 meter te bereiken. Behalve bij Geusselt: daar ging het graafwerk van team Grondverzet voor de aanleg van de noordelijke waterkelder door tot 22 meter onder straatniveau.
Grondstromen in 't groot
De afvoer van meer dan 1,4 miljoen kuub grond, grind en mergel was een enorme logistieke uitdaging. Langs het tunneltracé verschenen tijdens de realisatie van A2 Maastricht telkens weer nieuwe tijdelijke gronddepots. Een deel van de grond werd later hergebruikt bij het opvullen van de ruimte tussen tunnel- en bouwkuipwanden, bij de bouw van kunstwerken én bij de inrichting van de bovengrondse Groene Loper. Mergel voerde team Grondverzet grotendeels af naar cementfabrikanten in de omgeving, grind werd hergebruikt in het beton voor de ruwbouw van de tunnel. En een deel van de vuurstenen is bovengronds hergebruikt: in de gevels van Dienstengebouw Zuid.
Limburgs grondverzet
Firma Leenaerts uit Born en Janssen Group uit Maastricht wilden beiden meewerken aan A2 Maastricht. Afzonderlijk waren ze echter net niet groot genoeg om aan de grote vraag van Avenue2 te voldoen. Door samen te werken in de Grondverzet Combinatie Limburg (GCL) konden ze de opdracht alsnog binnenhalen. Peggy Leenaerts: “We hebben dankzij A2 Maastricht het hoofd boven water gehouden in crisistijd. Tegelijkertijd konden we blijven investeren in nieuwe en schonere vrachtwagens.”
Teamwerk
Grondverzet stond er niet alleen voor: een paar teams waren bijzonder nauw betrokken bij het graafwerk. Allereerst het bemalingsteam dat er via retourbemaling voor zorgde dat het graafwerk in een (meestal) droge bouwkuip kon worden uitgevoerd. Verder was team Grondverzet afhankelijk van de staalploeg voor het aanleveren van damwandplanken en stempels. Om er zeker van te zijn dat de planning van beide teams gelijk opliep met het uitgraven van de bouwkuip, lag de coördinatie van planningen bij team Grondverzet.
Team Monitoring: meten = weten
Tijdens het ontgraven van de tunnelbouwkuip werd de zogenaamde Observational Method ontwikkeld en ingezet. Aan de hand van de grondwaterstanden, vervorming van de damwanden en de druk in de stempels kon team Monitoring de bouwkuip voortdurend in de gaten houden. Maar ook ervaring en zintuigen waren meetinstrumenten: projectleider Henk Vestjens ging regelmatig in de vroege ochtend samen met Eduard van Herk – site engineer van Avenue2 – de bouwput in. Door te ruiken, kijken en proeven bekeken ze samen of er bijzondere aandachtspunten of afwijkingen waren die tijdens het graven extra in de gaten moesten worden gehouden.
Ontbijtje op (laag) niveau
Projectleider Henk Vestjens en uitvoerder Johan Pelzer namen in stijl afscheid van 'hun' bouwkuip: in de vroege ochtend van vrijdag 16 mei 2014 – de dag dat de laatste schep tunnelgrond werd uitgegraven – genoten ze samen met een klein aantal collega's op de bodem van de bouwkuip van spek met eieren. Chefkok was Johan Pelzer, uitgedost met kokshemd en schort.
Goede buren
Het graafwerk en de bijbehorende grondtransporten leverden veel hinder op in de straten en wijken rondom de tunnelbouwkuip. Team Grondverzet compenseerde een deel van de overlast door bijvoorbeeld zwerfkeien – afkomstig uit de bouwkuip – aan organisaties en scholen in de omgeving te schenken. Met pastoor Mattie Jeukens hadden ze een heel hechte band. Samen met de pastoor zorgden ze ervoor dat de Heilige Barbara een plek in de tunnelbouwkuip kreeg. En tijdens begrafenissen of huwelijken legde team Grondverzet het werk stil, zodat pastoor Jeukens een mis steeds waardig kon afronden.
Laatste schep tunnelgrond
Op vrijdag 16 mei 2014 haalde team Grondverzet de laatste schep tunnelgrond uit de bouwkuip, precies 807 dagen nadat het graafwerk van start ging. Ter hoogte van de Lourdeskerk – bij moot 67 – werd de laatste schep grond tijdens een speciale bijeenkomst afgegraven. Het was een bijeenkomst met een traan voor de teamleden. Uitvoerder Johan Pelzer: “Zo'n megaklus in je eigen achtertuin, daar kan toch niets meer tegenop? Het was geweldig om erbij betrokken te zijn!”
Het werk van team Grondverzet in cijfers
- Aanvang graafwerk tunnelbouwkuip: 29 februari 2012
- Afronding graafwerk tunnelbouwkuip: 16 mei 2014
- 1.431.014 m3 grond, grind en mergel werd afgegraven
- Genoeg voor 168.000 volle vrachtwagens
- 500 pompen voor het wegpompen van grondwater
- 12,5 kilometer leidingen voor retourbemaling